Αναλογιζόμενος κανείς τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις των τελευταίων δύο ετών, στο άκουσμα της 10ης Οκτωβρίου, που έχει καθιερωθεί διεθνώς ως «Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας», είναι σχεδόν αναπόφευκτο να μην αισθανθεί, ότι ο κοινωνικός και πολιτικός διάλογος γύρω από το πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε την ψυχολογική ευημερία των ανθρώπων στη σύγχρονη εποχή είναι σήμερα πιο επιτακτικός από ποτέ.
Με δεδομένο το γεγονός, ότι ο τομέας της ψυχικής υγείας θεωρείται ένας από τους πιο παραμελημένους τομείς Δημόσιας Υγείας παγκοσμίως, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας (WFMH) τον Οκτώβριο του 2020 τόνισε την ανάγκη για μεγαλύτερες οικονομικές επενδύσεις στον τομέα αυτό. Το 2021, η WFMH επικεντρώθηκε στην ανάγκη εξάλειψης των κοινωνικών ανισοτήτων που καθιστούν τους ανθρώπους ψυχολογικά ευάλωτους, ενώ φέτος μας καλεί να ανάγουμε την ψυχική υγεία και την ευεξία όλων των ανθρώπων σε παγκόσμια προτεραιότητα («Make Mental Health & Well-Being for All a Global Priority»).
Αν κάποιος επικεντρωθεί στο περιεχόμενο των επετειακών θεμάτων, που ορίζει η WFMH τα τελευταία τρία χρόνια, θα διαπιστώσει, ότι το κάλεσμα για συλλογική δράση και για εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών με επίκεντρο την ψυχική υγεία αποτελεί πλέον το βασικότερο διακύβευμα. Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους είναι τα ιδιαίτερα ανησυχητικά δεδομένα, που επικράτησαν παγκοσμίως ακόμα και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19, όταν ήδη από το 2019 διαπιστώνεται, ότι περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο ζούσαν με κάποια μορφή ψυχικής διαταραχής (WHO, 2022).
Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ζητήματα ψυχικής υγείας φαίνεται να αποτελούν μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις δημόσιας υγείας, αφού κάθε χρόνο στοιχίζουν τη ζωή σε χιλιάδες συνανθρώπους μας. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το έτος 2016 το 3,7% όλων των θανάτων στην ΕΕ οφείλονταν σε ψυχικές διαταραχές και σε διαταραχές συμπεριφοράς, ενώ το 2017 περίπου 48.000 Ευρωπαίοι συμπολίτες μας έχασαν τη ζωή τους από αυτοκτονία (Eurostat).
Πιο συγκεκριμένα, οι επίσημες στατιστικές έρευνες καταδεικνύουν ότι 1 στους 9 πολίτες βιώνει συμπτώματα ψυχολογικής δυσφορίας (EU-SILC, 2018) και ότι το 7,2% του συνόλου των Ευρωπαίων πολιτών πάσχουν από χρόνια κατάθλιψη (Eurostat, 2019). Την ίδια στιγμή, η ψυχική υγεία των νέων φαίνεται πως επηρεάζεται εξίσου, αφού σύμφωνα με τη UNICEF περίπου 9.000.000 έφηβοι στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν σήμερα κάποια μορφή ψυχικής νόσου και η αυτοκτονία αποτελεί τη 2η κυριότερη αιτία θανάτου μεταξύ των νέων (UNICEF, 2021).
Στην Ευρώπη κεντρικό στόχο δεν αποτελεί πλέον μονάχα η ενημέρωση και η διασφάλιση της δυνατότητας των πολιτών να έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο εσωτερικό της κοινότητας. Πλέον ένας από τους βασικούς στόχους είναι η εφαρμογή πολιτικών, που να ελαχιστοποιούν όλους εκείνους τους παράγοντες που καθιστούν τους ανθρώπους ψυχολογικά ευάλωτους. Από τη γέννηση έως και την ύστερη ενηλικίωση, καθίσταται σαφές, ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να μπορεί να ζει μία ζωή με αξιοπρέπεια, επάρκεια, αυτάρκεια και ευημερία. Αυτό είναι κι ένα από τα βασικά ζητήματα, που θα συζητηθούν στην Παγκόσμια Σύνοδο για την Ψυχική Υγεία, που φέτος διεξάγεται στη Ρώμη, κατά το χρονικό διάστημα 13-14 Οκτωβρίου 2022.
Ολοκληρώνοντας, για όσους ανθρώπους αισθάνονται την ανάγκη να αναζητήσουν βοήθεια για τον εαυτό τους ή για κάποιο φιλικό ή συγγενικό τους πρόσωπο, είναι σημαντικό να γνωρίζουν πως δεν είναι μόνοι. Η αναζήτηση βοήθειας από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι μία ένδειξη αγάπης και φροντίδας του εαυτού μας και των άλλων και δεν θα πρέπει να στιγματίζεται.
